Trong những năm gần đây, ngành công nghệ thông tin (CNTT) đã chứng kiến sự suy giảm đáng kể trong nhu cầu tuyển dụng lập trình viên. Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ tự động hóa đã tạo ra những thay đổi lớn trong thị trường lao động, ảnh hưởng trực tiếp đến cơ hội việc làm của các kỹ sư phần mềm.
Thực trạng nhu cầu tuyển dụng lập trình viên
Theo báo cáo của Indeed, số lượng việc làm dành cho kỹ sư phần mềm ở Mỹ đã giảm hơn một phần ba so với 5 năm trước, đạt mức thấp nhất trong giai đoạn này. Đặc biệt, trong thời kỳ đại dịch Covid-19, thị trường tràn ngập cơ hội việc làm cho lập trình viên, nhưng hiện tại, tình hình đã thay đổi đáng kể. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là sự phát triển của AI, giúp lập trình viên làm việc hiệu quả hơn và đồng thời làm giảm nhu cầu tuyển dụng.
Tại Việt Nam, dự báo giai đoạn từ 2023 đến 2025, nhu cầu nhân lực CNTT sẽ thiếu hụt từ 150.000 đến 200.000 lập trình viên mỗi năm. Mặc dù số lượng sinh viên tốt nghiệp ngành CNTT ngày càng tăng, nhưng chỉ khoảng 30% trong số đó đáp ứng được yêu cầu thực tế của doanh nghiệp, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao.
Tác động của AI đến việc làm trong ngành công nghệ
Sự bùng nổ của AI đã gây ra lo ngại về nguy cơ mất việc trong ngành công nghệ. Năm 2024, startup công nghệ Cognition Labs tuyên bố ra mắt kỹ sư phần mềm bằng AI đầu tiên trên thế giới, gây hoang mang cho nhiều lập trình viên về khả năng mất việc. Các công cụ AI như AlphaCode của Google và Copilot của GitHub có khả năng viết mã, kiểm tra lỗi và tối ưu hóa các đoạn mã với tốc độ và độ chính xác cao, khiến nhu cầu tuyển dụng lập trình viên giảm mạnh.
Khảo sát của StackOverflow cho thấy 60% các lập trình viên đã sử dụng các công cụ mã hóa do AI tạo ra. Dù còn mắc một số lỗi, AI đã giúp các nhà phát triển tăng năng suất lên tới 20%. Giám đốc Amazon Web Services Matt Garman dự đoán AI sẽ đảm nhận phần lớn công việc của lập trình viên trong tương lai gần.
Những thách thức đối với lập trình viên mới vào nghề
Những cải thiện về năng suất là tin vui cho lập trình viên đang có việc làm, nhưng sự bùng nổ của AI cũng trở thành mối lo cho những người mới vào nghề. Các công việc giúp xây dựng chuyên môn cho lập trình viên mới đang bị AI thay thế, khiến họ khó có cơ hội tích lũy kinh nghiệm. Phó giáo sư quản lý công nghệ Matt Beane tại Đại học California cho biết thuật ngữ “con khỉ GPT” (GPT Monkeys) hiện thường xuyên xuất hiện để ám chỉ những nhân viên lập trình bị giao các nhiệm vụ nhỏ mà họ chỉ có thể xử lý với sự trợ giúp của công cụ AI.
Triển vọng tương lai của ngành lập trình
Mặc dù AI đang thay đổi cách thức làm việc của lập trình viên, nhu cầu tuyển dụng trong ngành công nghệ vẫn có triển vọng tích cực. Cuối tháng 8/2024, Cục Thống kê Lao động Mỹ dự báo nhu cầu tuyển dụng nhà phát triển phần mềm, nhân viên đảm bảo chất lượng phần mềm và tester sẽ tăng 17% trong giai đoạn 2023-2033, nhanh hơn nhiều so với mức tăng trưởng chung của thị trường lao động.
Để thích ứng với sự thay đổi, lập trình viên cần nâng cao kỹ năng chuyên môn, đặc biệt trong các lĩnh vực như phân tích dữ liệu, an ninh mạng và điện toán đám mây. Bên cạnh đó, việc phát triển kỹ năng mềm như tư duy linh hoạt, năng lực giao tiếp và trình độ ngoại ngữ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển sự nghiệp trong ngành công nghệ.
Kết luận
Sự phát triển của AI và công nghệ tự động hóa đã tạo ra những thách thức lớn đối với nhu cầu tuyển dụng lập trình viên. Tuy nhiên, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần học hỏi, các lập trình viên có thể thích ứng và tận dụng cơ hội trong bối cảnh mới, đóng góp vào sự phát triển của ngành công nghệ trong tương lai.
